پرلیت به دلیل چگالی کم، رسانایی ضعیف، خنثی بودن، غیر قابل احتراق بودن، سختی کم، درخشندگی خوب، قابلیت جذب و مقاومت (نسبت به سایر اگرگات ها نظیر ورمیکولیت) در صنایع مختلف به کار می روند. گرچه بیشتر مصارف پرلیت به صورت منبسط شده است ولی برخی مواقع از پرلیت خام نیز بسته به مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن در صنایع ریخته گری، ساینده ها، سنگ های تزئینی و به عنوان منبع سیلیس استفاده می شود.

خواص پرلیت و کاربرد و مصارف پرلیت

(در انواع گریدهای خوراکی ، صنعتی و کشاورزی)
دارای استانداردهای بین الملی
خواص پرلیت:
وزن سبک (چگالی ۵۰-۱۵۰مترمربع)
عایق گرما
عایق سرما
عایق صوتی
خنثی بودن
غیر قابل احتراق
سختی کم
درخشندگی خوب
قابلیت جذب و مقاومت
قابلیت سایندگی
پرکننده
کاربرد و مصارف پرلیت:
پالایش آب میوه ها و شربت ها
کارخانه های تولید گلوکز (شیره قند،قند و شکر ، آبنبات و …)
تصفیه خانه های آب فاضلاب و آب استخر
رنگ سازی
داروسازی ( کامپاند ، آنتی بیوتیک و …)
مواد شوینده ( استفاده در ساخت مواد پاک کننده به عنوان ماده کمکی )
فیلتراسیون جهت تصفیه مایعات و پرکننده بی اثر صنایع غذایی (روغن های گیاهی ، شربت ذرت، آب میوه ، آب میوه ، ژلاتین گیاهی ، اسیدسیتریک ، مولاس ، کازنین ، نوشیدنیهای ملایم ، پکتین ، روغن سبزیجات ، آب سبزیجات، آب گیاهان ، آشامیدنی های سبک و …)
متالوژی و عایق حرارتی
صنایع نسوز و ریخته گری
فولاد و چدن سازی (برای گرفتن سرباره های مواد مذاب و حفظ حرارت قطعات ریخته شده)
مواد منفجره
کمک صافی ها (فیلتراسیون)
کشاورزی (باغبانی رشد و پرورش بذر و نهالستانها ، ضد آفت گیاهی، سموم نباتی ، قلمه زنی و علف کشها و …)
گلخانه
چمن کاری ( حفاظت از چمن ها در استادیوم ورزشی و زمین چمن )
کشاورزی هیدروپونیک
سرامیک و کاشی
بتون سیمانی (عایق سازی کف ، دیوار ،سقف و …)
گل حفاری
خوراک دام
حشره کش ها
آجرهای نسوز با حرارت بالا و عایق پائین
مصالح سبک و عایق ساختمانی ( بلوگ سبک ، تایل گچی، پنل گچی ، سنگ مصنوعی ، پلاستر ، ایزولاسیون،شات کریت،پوشش پلی استری و …)
صنعت پتروشیمی(اکتشاف روغن، روغن های صنعتی، بازیافت حلال ها، روغن های صنعتی، روغن جلا ، گریسها و …)
گچ پرلیتی و پلاستر
سیمان پرلیتی و پزولان
نمای خارجی ساختمان ( کنیتکس ، رولکس ، رولسر و …)
نمای خارجی ساختمان (مینرال ، تراسل و …)
نمای داخلی ساختمان (پوشش های سلولزی ،رولکس و …)
صنایع ساینده و صیقل دهنده (پولیش سازی ، سمباده سازی و … )
ملات پلیمری( سیمان پلیمری و گچ پلیمری)
صنایع پتروشیمی
لعاب سازی
صنایع پلیمری (لاستیک ، پلاستیک و …)
شارلاک و لاک سازی
خمیر آب بندی
چسب و رزین
چاپ کاغذ
الکترود سازی
کودسازی ( کود مرغی ، حیوانی ، شیمیایی ، نباتی ، کمپوست و…)
صنایع نساجی (ماده پاک کننده و ساینده سبک جهت ایجاد سطوح پرزدار، منسوجات،اسکاچ و …)
کاغذ سازی (کاغذ اسکناس و نسوز و …)
شیمیایی (مواد شیمیایی غیر آلی ، مواد شیمیایی آلی، صمغ ها ، اسید سولفوریک ، پلی اتیلن، دی اکسید تیتانیوم ، مواد دفعی ، اکسید تیتان ، آب نمک و …)
نفت (ایزولاسیون مخازن و لوله های نفتی صنعت و جذب آلایندگی های نشت نفتی سطح آب)
استفاده به عنوان عایق سرما در مخازن نگهداری گازهایی مایع شده ( اکسیژن – نیتروژن – متان – پروپان – آمونیاک و…)
ایزلاسیون ( از پرلیت اکسپند شده و اندود قیر در جلوگیری از انتقال رطوبت استفاده می گردد)
ماده پرکننده حجیم و سبک یا فیلر ( کاغذ – رنگ – کالک – صابون – لاستیک –پلاستیک-گریس و …)

بعضی از دانشمندان معتقدند پرلیت از هیدراسیون ابسیدین عامل گردیده است و آب موجود در آن به صورت مولکولی و هیدروکسیل است. نسبت مقدار این دو نوع آب در پرلیت به میزان فراوانی اکسید کلسیم و منیزیم بستگی دارد. پرلیت ها ناپایدارند و با گذشت زمان شروع به تبلور می کنند و سپس خاصیت اصلی خود را از دست می دهند. بیشتر پرلیت های مرغوب به دوران سوم و چهارم زمین شناسی تعلق دارند. چنانچه پرلیت آلتره گردد، به مونتموریونیت ، اوپال و کلسدونی تبدیل می گردد.

مواد تشکیل دهنده پرلیت :

وزن مخصوص فضایی بتن سبک بستگی به روش ساخت، مقدار و انواع اجزای متشکله آن دارد. تمام بتن های سبک، وزن مخصوص کم خود را مدیون وجود هوا در ساختمان داخلی شان هستند. بتن سبک، با وزن مخصوص ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم در متر مکعب را برای سیستم های عایق بندی و همچنین به عنوان پرکننده و همچنین برای تحمل بارها می توان مورد استفاده قرار داد، پرلیت نوعی سنگ آتشفشانی با ترکیب اسیدی تا حد واسط است که در محیط آب و یا مرطوب تشکیل می گردد. پرلیت دارای بافت شیشه ای است و به سبب همراه داشتن آب ، اشکال کروی در آن ایجاد شده است. میزان آب همراه با پرلیت در حدود ۲ تا ۵ درصد می باشد.

مصارف پرلیت منبسط شده :

کاربرد مهم پرلیت منبسط شده عبارت است از تهیه بتن سبک وزن، پرکنندگی، عایق حرارتی و صوتی، کشاورزی و به عنوان صافی و ساینده است. پرلیت را می توان به نسبتهای مختلف با سیمان مخلوط کرد و از آن قطعه های سبک وزن تهیه کرد. ملات پرلیت از ملات سیمان سبک تر ، هدایت گرمایی آن کم جذب صدای آن بیشتر است. در رنگ سازی، پلاستیک، لاستیک و عایق بندی فضای خالی دیوارهای دو جداره بکار می رود. صفحات پرلیت را به کمک پرلیت و یک ماده چسباننده نظیر گچ می توان تهیه نمود. این صفحات وزن کم دارند و به عنوان عایق های خوب حرارتی و صوتی بکار می روند. صفحات جذب صدا ، از مخلوط پرلیت و آزبست پرس شده تهیه می گردند.

کاربرد پرلیت در عایق حرارتی :

مخلوط پرلیت، آزبست و یک ماده چسباننده نظیر گچ به صورت عایق حرارتی بسیار خوبی به مصرف می رسد که از آن به منظور عایق بندی مخازن و لوله ها تا دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد استفاده می شود. ·

کاربرد پرلیت در کشاورزی :

اضافه کردن پرلیت به خاک مزایای مهمی دارد، مرطوب ساز خاک کشاورزی، متعادل ساز دمای خاک کشاورزی ، ایجاد منفذ جهت زهکشی و تبادلات گازی در خاک، افزایش قابلیت جذب و حفظ آب، مانع ار رشد علفهای هرز،  جلوگیری از تراکم و در نتیجه بهبود توزیع و انتشار ریشه در خاک و نهایتاً بهبود رشد و نمو گیاه،  نزدیک کردن خاک به شرایط خنثی، به عنوان کشت و بستر برای قلمه زنی و نشاء گیری.

کاربرد پرلیت خام:

پرلیت خام در صنایعی همچون سرامیک، سانیره ها، ساخت الکترود، تهیه سیمان، مواد منفجره، متالوژی، تولید زئولیت مصنوعی، فیلتر و صافی و ساخت فیبر شیشه ای کاربرد دارد.

طرز تهیه و کاربرد پرلیت منبسط شونده:

سنگ پرلیت را نخست خرد و سپس دانه بندی می نمایند. پرلیت دانه بندی شده ابتدا به بخش پیش گرم و از آنجا به داخل کوره هدایت می گردد. دمای داخل کوره میان ۷۰۰ تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد و بر پایه ترکیب شیمیایی و میزان آب موجود در پرلیت تنظیم می شود. پرلیت در داخل کوره منبسط و به کمک جریان هوا به طرف بالا رسانده می شود. مواد زائد به طرف پایین کوره سقوط می کنند.

• سرامیک: برای تهیه عناصر سیلیس ، آلکانی و آلومینیوم مورد نیاز برای سرامیک ها می توان ترکیب همگن و یکسان پرلیت خام را جایگزین کوارتز و فلدسپارت در تهیه چینی نمود. در تهیه لعاب های رنگی از پرلیت می توان استفاده نمود. در کاشی کف و سرویسهای بهداشتی، پرلیت به میزان ۱۲ تا ۳۵ درصد جایگزین فلدسپارت می شود. سرامیک های الکتریکی و فیبر شیشه ای پرلیتها مناسب تشخیص داده شده اند.
• سیمان: برای تهیه سیمان پوزولان و بتن بکار می رود.
• زئولیت های مصنوعی: ماده اولیه مناسب برای تهیه انواع زئولیت های مصنوعی با استفاده از محلولهای گرمایی.
• ساینده ها: پرلیت با داشتن سختی ۵ الی ۶ به عنوان ماده ساینده استفاده می شود.
• متالوژی: پرلیت خام اگر به صورت لایه روی مواد مذاب قرار گیرد مانع اکسیده شدن ماده مذاب، کاهش هدر رفتن دما و جمع آوری سرباره می شود.

میزان تولید پرلیت :

میزان پرلیت مصرفی جهان در سال ۱۹۹۷ ۱٫۸ تا ۱٫۹ میلیون تن گزارش شده است. کشورهای مهم تولید کننده پرلیت عبارتند از : آمریکا، روسیه، یونان، ایتالیا، ژاپن و … .

براساس گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا (USGS) یونان و ترکیه هر یک در سال گذشته میلادی معادل ۸۰۰ هزار تن پرلیت تولید کردند. ایران با تولید ۵۰۰ هزار تن و آمریکا با تولید ۳۷۶ هزار تن در رده های دوم و سوم بزرگترین تولیدکنندگان پرلیت جهان قرار گرفتند.

منابع پرلیت ایران :

ذخایر بزرگی از پرلیت در شرق جاده میانه – تبریز در ناحیه سفید خانه (۴۶ کیلومتری شمال شرقی میانه)، اطراف آبادی طارم (در غرب میانه) کشف گردیده است. میزان ذخیره معدن سفید خانه در حدود ۵۰ میلیون تن گزارش گردیده است. با اکتشافات انجام شده توسط اداره کل معادن و فلزات خراسان، ذخایر با ارزشی در اطراف بیرجند، فردوس و طبس کشف گردیده است. در دیگر نقاط ایران و از جمله در استان سیستان و بلوچستان و شهرهای نائین و کاشان نیز ذخایر پرلیت کشف شده است.

Nowadays, concerning the rising cost of energy resources and relevant disputations about the management of energy consumption in Iran and the world, Perlite with its unique properties has attracted experts in various industries. Expanded benefiting from silicic firm constitution and abundant porosity has got a good resistance against both cold and heat and it applies as insulation in building industries, fireproof industries and iron melting. Besides these advantages, the pores cause Lightweight and extensive application of this product in Lightweight materials industries.

With using expanded Perlite in agriculture, the maintenance capacity of food and soil’s oxygen is heightened and this point causes the better and more plant rooting. Also, the microscopic cavities of the product in filtration industries separate the micron floating materials in pulp product.

The ZaminKav Company, producer of the superior expanded Perlite in Iran